Prefiksy

Symbole znajdujące się przed numerem podstawowym nie są stosowane na szeroką skalę. Najczęściej wskazują na indywidualne elementy konkretnych modeli, stosowane są również do oznaczania łożysk miniaturowych.

Literka F opisuje łożysko posiadające pierścień zewnętrzny z kołnierzem. Natomiast łożyska nierdzewne mają na samym początku oznaczenia symbol SS lub S. Przykładowo łożysko SS F 608 ZZ MGK jest wykonane ze stali nierdzewnej, natomiast na jego pierścieniu zewnętrznym umieszczony jest kołnierz.

Seria produktów – rodzaj i rozmiar łożyska

Pierwszy symbol numeru podstawowego wskazuje na rodzaj łożyska.

• 0 - dwurzędowe łożysko skośne,
• 1 - dwurzędowe łożysko kulkowe wahliwe,
• 2 - łożysko baryłkowe (poprzeczne i wzdłużne),
• 3 - jednorzędowe łożysko stożkowe,
• 4 - dwurzędowe łożysko kulkowe zwykłe głębokorowkowe,
• 5 - łożyska wzdłużne w wersji kulkowej,
• 6 - jednorzędowe łożysko kulkowe zwykłe,
• 7 - jednorzędowe łożysko kulkowe skośne,
• 8 - wzdłużne łożyska walcowe,
• C - łożysko igiełkowe CARB,
• N - łożysko walcowe,
• QJ - łożysko kulkowe skośne 4-punktowe, z dzielonym pierścieniem wewnętrznym.

Druga część numeru podstawowego to grupa znaków składająca się przeważnie z dwóch cyfr. Odnosi się bezpośrednio do rozmiaru łożyska. Jeśli chodzi o łożyska poprzeczne, to pierwsza z nich opisuje szerokość, natomiast w przypadku komponentu wzdłużnego świadczy o wysokości łożyska osiowego.

Druga cyfra za każdym razem odnosi się do średnicy zewnętrznej produktu. Im wyższa wartość tych cyfr, tym szersze są pierścienie wewnętrzne oraz pierścienie zewnętrzne łożyska.

Wartość parametru szerokość w przypadku łożysk poprzecznych (od najniższej do najwyższej): 8, 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7.
Wartość parametru wysokość w przypadku łożysk osiowych (od najniższej do najwyższej): 7, 9, 1, 2.
Wartość parametru średnica zewnętrzna (od najniższej do najwyższej): 7, 8, 9, 0, 1, 2, 3, 4, 5.

Oznaczenie średnicy otworu

Średnica wewnętrzna łożyska to średnica otworu w pierścieniu wewnętrznym. Podstawowa zasada oznaczania łożysk mówi o tym, że dwie cyfry znajdujące się w tym miejscu należy pomnożyć przez 5. Ma ona zastosowanie w przypadku łożysk posiadających otwór między 20 a 500 milimetrów. Dlatego łożysko z symbolem 6205 posiada otwór o średnicy 25 mm.

Łożyska o średnicy otworu mniejszej niż 10 mm oraz większej niż 500 mm mają podaną średnicę otworu bezpośrednio w oznaczeniu. Dlatego łożysko 230/750 K-MB-T52BW-C3 FAG ma otwór o średnicy 750 mm.

W takim razie pozostają nam łożyska toczne, których wielkość otworu to przynajmniej 10 a mniej niż 20 mm. W tym przypadku pomocna będzie poniższa tabelka:

Sufiksy

To grupa znaków znajdująca się za numerem podstawowym. Większość łożysk posiada w tym miejscu różnego rodzaju dodatkowe symbole, które świadczą o konkretnych właściwościach łożyska. Litery oraz cyfry znajdujące się w tym miejscu mogą wskazywać na materiały użyte do wykonania łożyska, rodzaj uszczelnień, koszyk, rowek osadczy, klasę dokładności lub luz wewnętrzny.

Ostatni człon sufiksów najczęściej informuje nas o precyzji wykonania łożyska. Na to oznaczenie składa się litera P oraz cyfra informująca o precyzji. Zgodnie z klasyfikacją ISO 492 wyróżniamy następujące klasy dokładności wykonania łożysk:

• P0 - klasa normalna, najczęściej pomijana w nazwie łożyska,
• P6 - klasa 6, dokładna,
• P5 - klasa 5, bardzo dokładna,
• P4 - klasa 4, precyzyjna,
• P2 - klasa 2, bardzo precyzyjna.

Na rynku spotykane są również oznaczenia P3 oraz P4s. Dokładność wymiarowa tych łożysk odpowiada klasie dokładności P4, z kolei dokładność obrotu takiego łożyska odpowiada klasie dokładności P2.

Kształt zewnętrzny łożyska

Niektóre łożyska toczne posiadają otwór stożkowy. Proces ich montażu na wał napędowy odbywa się za pomocą tulei. Takie produkty oznacza się najczęściej literką K znajdującą się tuż za numerem podstawowym. Brak informacji w tym miejscu oznacza, że łożysko posiada owalny otwór, który ma taką samą średnicę z obu stron łożyska.

Kształtu zewnętrznego dotyczą również symbole określające rowek osadczy na pierścieniu zewnętrznym, który w niektórych wersjach może posiadać sprężynujący pierścień osadczy:

• N - rowek osadczy na pierścieniu zewnętrznym,
• NR - rowek osadczy na pierścieniu zewnętrznym oraz sprężynujący.

Kąt działania łożyska

Łożyska kulkowe skośne oraz łożyska stożkowe zawierają w swoim oznaczeniu informacje o kącie działania. Bieżnie znajdujące się na pierścieniu wewnętrznym oraz pierścieniu zewnętrznym tych łożysk są przemieszczone względem siebie w kierunku osi łożyska.

Większe przemieszczenie oznacza wyższą zdolność do przenoszenia obciążeń osiowych. Kąt działania określają następujące symbole:

• C (FAG, NSK) - kąt działania 15° (skośne, kulkowe, precyzyjne),
• E (FAG), A5 (NSK) - kąt działania 25° (skośne, kulkowe, precyzyjne),
• B - kąt działania 40° (skośne, kulkowe, jednorzędowe),
• B - kąt działania 25° i 32° bez kanałków do wkładania kulek (skośne, kulkowe, dwurzędowe).

Oznaczenia koszyka

Koszyk pełni bardzo ważną funkcję podczas pracy łożyska – oddziela od siebie elementy toczne, zapobiegając ich ocieraniu się o siebie.

Następujące symbole odpowiadają za oznaczenia koszyka:

• J lub W – koszyk tłoczony z blachy stalowej (często nie podaje się tego oznaczenia),
• Y – koszyk tłoczony z blachy mosiężnej,
• M, MP, MPA, MA, MB, CAM – koszyk mosiężny, obrabiany maszynowo,
• TNG – koszyk z poliamidu (np. wzmocniony włóknem szklanym),
• V – oznacza łożysko z pełną liczbą elementów tocznych (bez koszyka).

Dodatkowe oznaczenia określają sposób prowadzenia koszyka:

• A – koszyk prowadzony na pierścieniu zewnętrznym,
• B – koszyk prowadzony na pierścieniu wewnętrznym,
• Brak oznaczenia – koszyk prowadzony na kulkach lub wałkach.

Luz wewnętrzny i klasa dokładności

Luz wewnętrzny jest bardzo istotną cechą łożyska. Definiuje on luz między elementami tocznymi i pierścieniami łożyska.

Przykładowe oznaczenia luzów wewnętrznych to:

• C2 – luz mniejszy od normalnego,
• C3 – luz większy od normalnego,
• C4 – luz znacznie większy,
• C5 – luz największy.

Łożyska o oznaczeniu C3 są najczęściej stosowane ze względu na ich zdolność do kompensacji rozszerzalności cieplnej wału.

Uszczelnienia

Uszczelnienia łożyska chronią je przed dostaniem się zanieczyszczeń oraz wyciekiem smaru. Najpopularniejsze oznaczenia to:

• ZZ – uszczelnienie metalowe z obu stron,
• 2RS – uszczelnienie gumowe z obu stron,
• RS – uszczelnienie gumowe z jednej strony,
• RZ – uszczelnienie metalowe z jednej strony.

Istnieją również specjalne oznaczenia dla łożysk bez uszczelnień, oznaczonych często jako OPEN.

Przykład odczytu oznaczenia łożyska

Rozważmy oznaczenie łożyska: 6205 ZZ C3

• 6 – jednorzędowe łożysko kulkowe zwykłe,
• 205 – rozmiar łożyska (średnica otworu 25 mm),
• ZZ – uszczelnienie metalowe z obu stron,
• C3 – luz wewnętrzny większy od normalnego.

Dzięki znajomości powyższych oznaczeń łatwo jest dobrać odpowiednie łożysko do zastosowania w maszynie czy urządzeniu.